Şema Terapi, Young ve arkadaşları (2003) tarafından saf bilişsel terapilere cevap vermeyen, özellikle kronik kişilik bozuklukları tanısı almış bireylere etkili bir tedavi yöntemi sunmak amacıyla geliştirilmiş bütünleştirici bir tedavi yöntemidir (Young ve ark., 2003). Geleneksel bilişsel terapilere (Beck, Rush, Shaw ve Emery, 1979) dayanan bu model bağlanma kuramı, geştalt terapi ve psikodinamik terapiler gibi terapi modellerini bütünleştirici bir model olmak ile birlikte bu terapi modelleri ile bire bir örtüşmemektedir (Young, ve ark., 2003).

Çocuklukta güvenli bağlanma, bağımsızlık, başarı ve kimlik hissi, özgürlük, kendiliğindenlik ve oyun, gerçekçi sınırlar gibi çocukluk ihtiyaçlarının karşılanmaması veya çok fazla karşılanması ile bireyler erken dönem uyum bozucu şemalar geliştirmektedir (Young, 1999). Şemalar olarak kavramsallaştırılan, bireyin kendisi ve başkaları ile ilgili sahip olduğu temel inançla bireyin kimlik hissi, duygusal iyilik halini, kişilerarası ilişki kalıplarını ve davranışlarını şekillendirmektedir. (Young ve ark., 2003).

Erken dönem uyumsuz şemalar ile daha önce, bağlanma problemleri (Mason, Platts ve Tyson, 2005; Roelofs, Onckels ve Muris; 2013; Roelofs, Lee, Rujiten ve Lobbesteael, 2011), depresyon (Lumley, Dozois, Hennig ve Marsh, 2011; Muris 2006; Orue, Calvete ve Padilla, 2014; Roelofs ve ark., 2011), yeme bozuklukları (Unoka, Tölgyes, Czobor ve Simon, 2010; Muris 2006; Yıldız, 2017; Yurtsever ve Sütçü, 2017), kaygı (Özbaş, Sayın ve Coşar, 2012, Kömürcü ve Gör, 2016) ve kaygı bozuklukları, madde kullanımı, yıkıcı davranışlar (Muris, 2006), travma sonrası stres belirtileri (Karatzias, Jowett, Begley ve Deas, 2016), duygu düzenleme güçlükleri (Yurtsever ve Sütçü, 2017) incelenmiş ve bu değişkenlerin ilişkileri araştırmalar tarafından desteklenmiştir. Ayrıca yapılan çalışmalar, geçmiş deneyimlerden kaynaklanan ve yeni deneyimlere yön veren uyum bozucu şemaların sadece akut psikolojik belirtilerin değil, özellikle Bordeline Kişilik Bozuluğu (BKB) gibi kronik kişilik bozuklukları semptomlarının da tanımlayıcı çekirdeği olarak ele alınabileceği ve tedavi aşamalarına entegrasyonu ile etkili bir tedavi yöntemi olarak kullanılabileceğini de göstermiştir  (Young ve ark., 2003; Carr ve Francis, 2010).

Young ve arkadaşları (2003), geçmiş ebeveyn deneyimleri ile edinilen biliş, duygu, anı ve bedensel duyular aracılığı ile bireye hükmeden, yetişkin işlevselliğini zorlaştıran ve değiştirilmesi zor 18 erken dönem uyum bozucu şema (Terk edilme, güvensizlik/kötüye kullanım, duygusal yoksunluk, kusurluluk/utanç, bağımlılık/yetersizlik, sosyal izolasyon/yabancılaşma, hastalıklara ve zarar görmeye karşı dayanıksızlık, ayrıcalıklık, iç içelik/gelişmemiş benlik, başarısızlık, yetersiz özdenetim, boyun eğicilik, kendini feda, onay arayıcılık, olumsuzluk/karamsarlık, duyguları bastırma, yüksek standartlar ve cezalandırıcılık) öne sürmüştür (Young ve ark., 2003). Erken dönem uyum bozucu şemalar ise BKB gibi kişilik bozukluklarının kronik psikopatolojilerin davranış örüntüleriyle iç içe geçmişlerdir (Young, 1990; Young, 1999;Young ve ark., 2003).

Uyum bozucu şemalara ek olarak, Young ve arkadaşları (2003) özellikle BKB’de bireyin problematik duygular ve kişilerarası ilişkiler karşısında sıklık ile başvurduğu incinmiş, kızgın, dürtüsel ve mutlu çocuk modu, cezalandırıcı ve talepkar ebeveyn modu ve sağlıklı yetişkin modları kavramlarını geliştirmişlerdir (Young ve ark., 2003). Bazı araştırmacılar tarafından farklı şemalar, duygular ve davranış örüntülerinin bir arada gözlemlenebildiği bu şema modlarının, kişilik bozuklukları gibi psikopatolojiler söz konusu olduğu zaman üzerinde daha fazla durulması gerektiği söylenmektedir. Bu kapsamda şema modelinin amacı; işlevsiz inançların temelini oluşturan erken dönem uyum bozucu şemalar, modların altında yatan ve yerine getirilmemiş ihtiyaçları karşılamak için bilişsel, davranışsal ve yaşantısal teknikler yolu ile sınırlı ebeveynlik ve empatik yüzleştirme tekniklerini kullanarak etkili bir tedavi modeli sunmaktır (Jacob ve Arntz, 2013). Yapılan istatistiksel çalışmalar ise, şema terapinin özellikle duygusal düzensizlik, kendine zarar verme, dürtüselllik ve kimlik bozukluğu ile karakterize BKB gibi kronik kişilik bozukluklarının tedavisindeki etkisini ispatlamıştır.

Klinik Psikolog Sergen Akbay